De vijfpunten-formule voor effectief speechen [kort praktijkadvies]

En daar sta je dan. In je eentje op het toneel, je collega’s of zakenrelaties kijken je aan. Brok in je keel. Zweet op je voorhoofd. Mijn god wat moet ik zeggen? Je stem trilt. Spreken in het openbaar is de hel. Tips! Ik heb tips nodig! Dan denk je aan Devin Bisanz.

Bisanz is een (voormalig) Toastmaster die zich heeft ontwikkeld tot opleider in spreken in het openbaar.

Hij maakt korte, simpele filmpjes die weinig tijd kosten en pragmatisch zijn. Als Toastmaster is hij meer dan uitstekend in opleiden en uitleggen hoe je een speech maakt. Zijn stap-voor-stap-spreekmethode staat in een simpel boekje dat voor 3,50 te downloaden valt van Amazon: The Speech Writing Workbook, zie ook onze eerdere blog.

Speechen met vijf punten

Hij geeft een simpel bruikbare structuur. Hier is een overzicht:

  • deel 1: Inleiding: Vang de aandacht van je publiek met een grap, uitspraak, kort verhaal, schokkend feit of citaat. Zoals Mark Twain ooit zei: “Het verschil tussen het juiste woord en het bijna juiste woord is het verschil tussen een lichtflits en een lichtvisje.”
  • deel 2-4: Drie Belangrijkste Punten: Noem je drie belangrijkste punten.
    • Punt één: ___
    • Punt twee: ___
    • Punt drie: ___
      • Ondersteunende Verhalen: Voor elk punt: voeg een ondersteunend verhaal toe. Het kan een persoonlijk verhaal, het verhaal van iemand anders, of zelfs een fictief verhaal zijn. Dit maakt je presentatie levendiger en herkenbaarder voor je publiek.
  • deel 5: Samenvatting: Vat je belangrijkste punten samen en eindig met een sterke call-to-action of citaat.

Eigenlijk is dat het hele kunstje. Als je die hoofdstructuur in je hoofd hebt ga je niet meer zo makkelijk onderuit op het toneel omdat je weet waar je vandaan komt en waar je naar toe gaat. De ene keer zal het beter gaan dan de ander maar een voldoende haal je altijd. Niks meer om bang voor te zijn.

“Mijn reis door Rome”

Als voorbeeld geven we een speech over het beetje lullige onderwerp: mijn vakantiereis. Hoe maak je over ‘mijn verblijf in Rome’ (gaap) een beetje aardig verhaal? De hele toespraak is verzonnen, we hebben ChatGPT de opdracht gegeven om volgens de structuur van Bisanz een toespraak te verzinnen en de aangedragen voorbeelden nog iets verbeterd met teksten van internet (die we weer hebben laten bijslijpen door ChatGPT).

Inleiding:

“Goedenavond, dames en heren. Raad eens waar ik ben geweest? Welke stad wordt wel eens het Amsterdam van het Zuiden genoemd? In welke andere stad heb je zoveel complotten tegen stadsbestuurders? Juist. Rome. Zoals Mark Twain ooit zei: “Reizen is dodelijk voor vooroordelen, intolerantie en kleingeestigheid.” Laten we eens kijken hoe mijn reis me heeft gevormd.”

Je stelt als spreker vragen aan het publiek en haalt hier een citaat aan.

Hoofdpunt 1

  • Giuseppe en Nero: Ons avontuur begon met een ontmoeting met Giuseppe, onze gids voor de dag. Giuseppe had een onmiskenbaar Italiaans accent en een passie voor geschiedenis. Hij liet ons de stad zien met veel gevoel voor humor. De echte geschiedenis van Rome is mooier dan de karikaturen die er later van gemaakt zijn.
    • Ondersteunend verhaal: Laat me je vertellen over Giuseppe, onze academische rondleider. Hij nam ons mee naar het Colosseum en vertelde verhalen alsof hij er zelf bij was geweest. Giuseppe vertelde bijvoorbeeld over keizer Nero. Het bekende verhaal is dat hij ‘viool speelde terwijl Rome brandde’, niks deed terwijl er een ramp plaatsvond. Het eigenlijke verhaal is dat Nero in 64 na Chr. Rome zag branden en daardoor geschokt was en vreselijk moest huilen, terwijl hij verzen opzegde die de brand beschreven waarmee de Grieken de gevallen stad Troje in brand staken. Kwaadsprekers hebben er de viool of eigenlijk de lier bij verzonnen. Nero heeft een slechte pers gehad na zijn dood. Wat we zogenaamd over Nero weten is niet waar. Dat is ook tegenwoordig nog waar, zowel slechte als goede imago’s van politici kloppen vaak niet.

Hoofdpunt 2

  • Het Pasta Fiasco: Tijdens een heerlijke lunch in een lokaal restaurant stond ik voor een menu met een onuitspreekbare naam. Ik besloot moedig te bestellen en eindigde met een bord spaghetti dat ik op geen enkele fatsoenlijke manier kon verorberen. Het hele restaurant leek te genieten van mijn klungelige pogingen.
    • Ondersteunend verhaal: Volgens internet zijn er drie manieren om spaghetti te eten ‘als een Italiaan’. Spaghetti, dat beroemde Italiaanse gerecht, kan een serieuze uitdaging zijn voor onhandige eters. Optie één: Neem een vork en probeer een paar slierten op te winden, alsof je een kluwen touw oprolt. Optie twee: Voeg een lepel toe om het nog ingewikkelder te maken. Of ga voor optie drie en eet spaghetti als een échte Italiaan – zonder lepel, zonder snijden, maar met een vork. Ambitieus als ik ben deed ik dat maar – ik kreeg klachten van de ober dat ik aan het slurpen was. De saus drupte op mijn schoenen. De kunst van het spaghetti-eten vereist magische vaardigheden. Ik moet tot mijn schande bekennen: ik ben geen tovenaar, ik ben geen tovenaarsleerling, ik ben een domme Hollander :-). Italianen – dat zijn tovenaars!

Hoofdpunt 3

  • De Trevifontein en het muntjesritueel: Op een avond stonden we voor de beroemde Trevifontein. Ik besloot deel te nemen aan het traditionele muntjesritueel en gooide een muntje over mijn schouder in de fontein, hopend op een terugkeer naar Rome. Mijn vrienden volgden mijn voorbeeld, en we lachten om de absurde gedachte dat we ooit terug zouden willen keren.
    • Toen we de muntjes in de fontein wierpen, zagen we een oudere dame stiekem een muntje uit de fontein vissen. Ze lachte naar ons en zei: “Nu moet je wel terugkomen!” Ik voelde me op een grappige manier heel even Romein.

Je geeft hier drie hoofdonderwerpen met ondersteunende verhaaltjes. Het totaal is best onderhoudend (zeker voor een robottekst van een chatbot).

Samenvatting en conclusie van de toespraak

“Mijn reis door Rome was prachtig. Ik heb gelachen en avonturen beleefd. Het inzicht over imago’s, de moeilijkheid van buitenlandse tafelmanieren en Nero, het pasta-avontuur en de humor van die Italiaanse vrouw bij de Trevifontein zullen me nog lang bijblijven. Zoals Mark Twain al zei: het reizen me inderdaad veranderd, ik vind Italianen en zelfs Nero fantastisch tegenwoordig, en Rome heeft me geleerd om elke ervaring met een glimlach te bezien.

Bedankt voor het luisteren, en onthoud: het leven is een avontuur dat je met humor en openheid moet omarmen. Grazie mille!

Dit is eigenlijk een vriendelijke, bondige samenvatting van de toespraak met een verwijzing naar de inleiding, waardoor de cirkel weer rond is. Je zult geen wedstrijd met deze speech winnen, maar het is al met al een netjes verhaal met een begin, een paar aardige anekdotes en een passend einde. En dus is het een goed verhaal. Bisanz zou tevreden zijn. Verbeter het onderwerp en de verhalen en het wordt een topspeech, met dezelfde successtructuur.

Hoe breng je de speech?

  • Oefen, oefen, oefen: Het geheim van zelfverzekerd spreken in het openbaar is oefenen. Repetitie is het geheim van succes: je voelt je comfortabeler met je tekst en het vermindert zenuwen.
  • Ken je publiek: Pas je boodschap aan aan de behoeften en interesses van je collega’s en zakelijke partners. In Rome, act like the Romans. In Amsterdam, doe als de Amsterdammers.
  • Lichaamstaal is cruciaal: Ondersteun je woorden met zelfverzekerde lichaamstaal. Sta rechtop, maak oogcontact en gebruik gebaren om je punt te benadrukken.
  • Gebruik visuele hulpmiddelen slim: Als je slides gebruikt, houd ze dan eenvoudig en visueel aantrekkelijk. Te veel tekst kan je publiek afleiden.
  • Humor doet wonderen: Gebruik een beetje humor in je presentatie. Zoals Winston Churchill zei: “Een grap is een heel ernstige zaak.” Weet je zelf geen goede grap? Zoek een grappig citaat op internet.

Spreken in het openbaar kan een krachtig instrument zijn voor je carrière. Door het volgen van een effectieve structuur, het integreren van boeiende verhalen en het toepassen van praktische tips, kun je je vaardigheden verbeteren en je publiek inspireren. De volgende keer dat je voor een publiek staat en toch een blackout hebt: verman (of vermens of vervrouw je), recht je rug, denk snel na over de inleiding en de drie hoofpunten en kom tot een afsluiting. Laat je Amsterdamse bluf en je professionaliteit stralen!